Café Moarkswal aan de Van Sminiaweg 107, bij het water en de brug. Het café wordt beheerd door de Familie Breeuwsma.

Café Moarkswal ligt aan het water en daarmee aan ook aan de elfsteden route deze werd in 1909 voor het eerst georganiseerd. Het café ligt zo’n 7 kilometer voor de finish in Leeuwarden. Het café ligt aan de Murk(water) en daar aan ligt ook het Jeen van de Bergplein. Dit is vernoemd naar een bekende marathonschaatser die de Elfstedentocht heeft gewonnen in 1956, hij was de gene die met zijn hoofd tegen de onderkant van de ijzeren burg knalde in 1963 in Aldtsjerk. Sommige schaatsers bleven in het café zitten om verzorgd te worden of omdat ze het helemaal gehad hadden. Het café heeft een rijke schaats geschiedenis. Wat bij binnenkomst in het café vrijwel direct opvalt, zijn dan ook de ouderwetse plafonbalken. Op de balken staan de namen geschreven van de personen die in de winter als eerste over het ijs vanaf Leeuwarden bij het café arriveren. Een traditie die meer dan honderd jaar oud is. Bron; http://www.elfstedentocht.nl/ &  http://www.cafemoarkswal.nl/

Een andere ‘traditie’ is het zaalvoetbal toernooi dat gehouden word door het café. Hier doen jaarlijks ontzettend veel teams aan mee, bijvoorbeeld andere ‘kroegenteams’. Het café organiseert meerdere feesten in de buurt en zorgt daarmee voor veel bezoekers aan het dorp.

Het oude café Moarkswal, aan de Murk op het zelfde plek, is in 1982 door brand vermoest, voor heen werden op de balken in deze beroemde ijsherberg de namen van de schaatsers geschreven maar helaas zijn deze verloren gegaan. Het woord herberg kun je opdelen in twee delen en daar een betekenis uit halen, her = heer,leger, berg= bergplaats. Bron; http://nl.wikipedia.org/wiki/Herberg

Het oude café dat afgebrand is was van de heer S. Woudstra, deze is niet geboren in Aldtsjerk maar in de gemeente Smallingerland in 1837. De heer Woudstra woonde eerst in de Trochreed en pas later in Moarkswal. In Aldtsjerk heeft bij met zijn vrouw Anna Margaretha Nieuwenhuis twee kinderen gekregen, Sietze (1886) en Maria(1887).

Bij het café hier was ook een benzinepomp bij, hier onder zie je de vergunningen daar van. Of de brand temaken heeft met de benzinepomp is niet duidelijk.

13. Van Sminiaweg 126 (situering voor het café Woudstra), S.Woudstra voor de American Petroleum Company te Den Haag, ondergrondse benzinebewaarplaats. 1928.
929. Het weigeren van de verzoeken om bouwvergunning van Sake Woudstra inzake het gedeeltelijk verbouwen en later vernieuwen van het café en hotel aan de Van Sminiaweg 107 te Aldtsjerk, 1946.
10. Van Sminiaweg 107, Esso Nederland, uitbreiden benzinepomp. 1954

11. Van Sminiaweg 107, S.Woudstra, 1 tank van 6000 liter + 1 pomp. 1960.
12. Van Sminiaweg 107, S.Woudstra, 2e tank van 6000 liter. 1960.

1202 Dossier inzake het verlenen van een vergunning aan S. Woudstra voor het plaatsen van een tweede benzinepomp met tank op het perceel Van Sminiaweg 107 te Oudkerk. 1960; met tekening. 1 omslag. Bron; http://www.friesarchiefnet.nl/

Hier uit blijkt dus dat meneer Sake Woudstra graag een benzinepomp wilde, en zelfs een uitbreiding. Daarnaast wou Woudstra graag het café verbouwen en vernieuwen. Dit werd ook geweigerd. Omdat er van oudsher een herberg in zat kon je er waarschijnlijk al wel overnachten maar mocht er geen vernieuwing aangebracht worden, tegenwoordig kun je er niet meer overnachten.

 It Weinpark fan Woudstra nei de earste oarloch. Lofts de Darracq-taxi [B-5112], earder yn gebrak west by minister J.Th. De Visser, dan de FIAT-bus [B-4191?] foar 12 persoanen en rjochts de Opel-Taxi [B-5723], da't earst noch kogelgatten at 'e oarloch yn sietenae¦..
(foto: 298. Bron: Dr. J.J. Spahr van der Hoek en Dr. Y. N. Ypma; Tietjerksteradeel (pag. 173), Leeuwarden, De Tille BV. 1978)

 Vrij vertaald; het wagenpark van Woudstra naar de eerste oorlog. Er staat oarloch, wat vertaald word als oorlog, wat waarschijnlijk niet klopt wat dit is tot het jaar 1918 en dat zou niet helemaal kloppen met de tijd dat de foto genomen werd en de tijd dat S Woudsta er zat.  De foto komt uit 1978. op de woning staat Logement stalling ( voor auto's) S woudstra. Dit is misschien ook de rede dat meneer Woudstra eerder zo graag een benzine pomp wilde. Een andere verklaring is dat de Woudstra's een busdienst hadden naar Dokkum, die hadden zij opgezet in 1920 en daarvoor hadden zij natuurlijk benzine en wagens nodig.

Bron; http://www2.tresoar.nl/kentekens/index.php?t=0&nummer=5112 

Procesverslag; Het café. Het café waar ik vroeger zelf veel kwam, daarnaast wist ik van de traditie met de schaatsers van Leeuwarden naar Aldtsjerk wat het vertellen waard is. Ik wist verder vrij weinig van het café en er blijkt ook weinig over dit café te vertellen te zijn. Ook contact met meerdere personen leverde vrij weinig informatie op.