De kerk

 De kerk

De kerk draagt de naam de Pauluskerk. De kerk is dan ook gewijd aan St. Paulus. Dit was één van de vroege leiders van de christelijke kerk en speelt een centrale rol in de vroege ontwikkeling en verspreiding van het christendom in de landen ronde middellandse zee. Een groot deel van de bijbel teksten uit het Nieuwe Testament word aan Paulus toegeschreven. Bron; http://nl.wikipedia.org/wiki/Paulus_(apostel)

De kerk die dateert uit de 12de eeuw is op een zandrug en is meerdere malen verbouwd. Logische wijs staat ook bij hisgis ook dat de kerk en begraafplaats op deze plek waren, deze kerk is heel erg oud en niet verplaatst. De bakstenen toren dateert uit het begin van de 13de eeuw en is met tufsteen bekleed. Sommige feitjes beweren dat deze gebouwd is van kloostermoppen. De naar het kerkdak gekeerde rondeboogfriezen is bewerkt met siermetselwerk. In de noord muur staat een jonge ingangspartij tussen pilasters en onder een fronton met daarboven een rondbogvenster. Aan de  oost kant van de kerk bevind zich een rondboging ingang van tufsteen die met rode baksteen is dichtgemetseld. De westelijke top gevel is in de 18de of 19de eeuw  vernieuwd. De interieur stamt uit de 17de en 18de eeuw. De preekstoel stamt bijvoorbeeld uit 1630. Tegen de sluitwand van het koor hangt het Tien Gebodenbord (1637). De kerk heeft een grafkelder deze was van de familie Sminia. Tot 1750 was de ingang in de zuidzijde aan het Eysingapaed. Hierna is de kerk vergroot en heeft het de huidige vorm gekregen met de ingang aan de noordzijde.

Wat opvalt in de kerk is de ‘herenbank’, Wat is een herenbank; ‘Een herenbank ( familiebank) is een veelal eiken gestoelte is een kerk, geplaatst door een familie. Vaak bestaan een herenbank uit twee rijen zitplaatsen achter elkaar. De achterste rij kan voorzien zijn van een overkapping. Boven het achterschot of op de overkapping staat meestal een gesneden opzetstuk. Soms staat hierop een familiewapen afgebeeld. De toegangen tot de banken zijn met deurtjes gesloten. Herenbanken zijn oorspronkelijk veelal tegenover de preekstoel of in het priesterkoor van de kerk geplaatst.’ Bron; http://nl.wikipedia.org/wiki/Herenbank

In dit geval is de herenbank van de familie van Sminia, een bekende familie uit Aldtsjerk met een grote historie. De herenbank is er gekomen rond omstreeks 1700 en is vermoedelijk gemaakt door Pieter Nauta, in opdracht van Hobbe Baerdt  van Sminia. Op deze herenbank staan onder andere het familie wapen vast gehouden door twee engeltjes, met vruchten, bloemen en planten. Ook de kerkbanken bleven niet achter, want die kregen bewerkte ‘wangen’. In de koorsluiting hangen twee rouwborden uit 1734 en 1782, en in de kerkvloer liggen verschillende grote bewerkte zerken van de adellijke families Heemstra en Sminia.

Een oorlogsgedenkteken gewijd aan jhr. Mr. Paul Marinus van Breadt Van Sminia staat naast de kerk, Kamerjonker van Prins Hendrik der Nederlanden en burgemeester van Utingerdeel. In mei 1944 werd deze verzetsman door de Duitsers gearresteerd. Op 15 mei 1945 is hij in Duitsland net voor de bevrijding doorgeschoten.

Het dorp Aldtsjerk was in 1840 drie herbergen rijk. Moarkswal, It Ameland een honderd paar meter verder op, en net over de Murk was de herberg De Trochreed waar de koets met paard kon overnachten. Degenen die te diep in het glaasje hadden gekeken werden door de dorpsveldwachter achter slot en grendel gezet, en wel in ‘it hounehok’ onder de toren van de kerk.

Naast de kerk staat/stond een pastorie, voor de dominee. Dit was omdat de kerk was aan gesloten bij de Nederlandse Hervormde Kerk, deze geloofsstroming valt onder de Protestantse kerk. Sinds 1 januari 2008 heeft de kerk echter besloten om zich aan te sluiten bij de Protestantse Kerk Nederland.  

Bij de aanleg van het diepriool in 1972 zijn aan de noordkant van de kerk resten van funderingen gevonden die er op wijzen dat er vroeger een tunnel de kerk naar de pastorie is geweest.

Procesverslag; De kerk. Ik vind dat de kerk toch wel een belangrijk gebouw is in een dorp. Daarom hoort de kerk natuurlijk in het dorpsonderzoek. De kerk valt natuurlijk ook heel erg op omdat het een hoog gebouw is, het hoogste samen met sminia state waarschijnlijk. Bij het onderzoekproces kom je er achter dat er toch niet zo heel er veel verbindingen bestaan tussen de pastorie en de kerk behalve de pastoor( vroeger) en een tunnel. Het ging vrij vlot maar ik had graag meer informatie gevonden over een link tussen de kerk en de rest van het dorp