De Klinze
De Oppe Clinke, Aysma State, waarvan de oudste vermelding dateert uit 1567 werd destijds bewoond door Johannes van Heemstra en zijn vrouw Jantien Hendriksdr, dit huis werd ook wel ´de Klinze´ genoemd. Oppe Clincke heeft twee betekenissen. In de eerste plaats; gelegen op de top van een zandrug of heuvel in veenachtig/moerassig gebied. In dit geval klopt dit want de Klinze staat op een zandrug. De tweede betekenis; de mooiste plek, als je de bebouwing en bomen weg zou halen zou je vanuit de Klinze een geweldig uitzicht hebben. De Klinze zelf betekend eigenlijk ‘oud huis of bouwval’ maar dat wordt er waarschijnlijk niet mee bedoelt, wat waarschijnlijk bedoelt wordt is dat deze plek al heel erg lang bewoond wordt. Bron; http://www.klinze.nl/
Op de kaart; De Klinze nog als Aysma nu Sminia aangeduid op de Schotanus-kaarts van Tietjerksteradeel uit 1694. uit het boek De Klinze.
Tussen 1680 en 1687 werd het oude ‘oppe C lincke’ afgebroken en op de zelfde plek komen de rijke burgers; in de loop van de 17de eeuw raakten de rijke burgers in de ban van het buitenleven. De hoge ambtenaren, stadsregenten en grote kooplieden zochten een fraai plekje niet al te ver van de stad waar ze een stins of een nieuw huis lieten bouwen.
Een hoge commissaris en tijd lid van de Raad van State, de heer Hessel van Aysma, en zijn vrouw Hester van Loo, die kwam uit rijke en machtige Leeuwarder regenten familie. Deze gaf omstreeks 1680 opdracht om op het mooiste punt van Aldtsjerk een fraai landhuis neer te zetten met alles er op en er aan; een toren, een fraaie tuin en een schiphuis. De bouw van kwam echter boven de begroting waardoor ’T SLOT’ zo als de stins toen nog heette, werd doorverkocht aan de gefortuneerde, aan het Hof van Friesland verbonden rechter, de heer Hobbe Beardt van Sminia voor het bedrag van 9.649 goudgulden. Zo is de lange reeks Van Sminia begonnen in Aldtsjerk. Het huis ging weldra De Klinse heten. Tot 1966 zou het in bezit blijven van de adellijke familie Van Sminia. De oprijlaan zal in 1722 zijn ontstaan, want in oude stukken is lezen dat in dit jaar ‘arbeyders tot oudtkerk’ in het voor jaar de oude reed hebben omgehakt en dat er tweehonderd ‘eiken pooten’ zijn gekocht en die in het voorjaar zijn geplant. Veel arbeiders uit Aldtsjerk moesten komen bouwen aan deze stins. In het voorjaar van 1723 is er geld betaald aan ‘de guardenier op reis na Utregt om de Beuckenbomen af te halen’. Naast de oprijlaan, achter de beukenhaag, liep het pad voor het gewone volk. Als de Jonkheer langskwam bogen de arbeiders hun hoofd en namen hun pet af.
De Klinze omstreeks 1722, tekening J Stellingwerf, boek; De Klinze
Aan het einde van de 18de eeuw kwam de landschappelijk stijl in de tuinaanleg in zwang. In Friesland werd hiervoor de tuinarchitect L.P Roodbaard door de elite ingeschakeld. Zo legde hij in de omgeving van Leeuwarden een aantal fraaie tuinen aan. In Roodbaards ontwerpen komen steeds bepaalde elementen terug zoals ingenieuze aangelegde vijverpartijen met grillige contouren, slingerende paden, heuvels met koupels en markante bruggetjes over waterpartijen. Steeds zorgde Roodbaard voor functionele zichtlijnen en doorkijken. Het Park van Stania state ( Oenkerk/Oentsjerk) is door de heer roodbaard in 1821 ontworpen, ook ontwierp hij het park Vijverburg te Tytsjerk/Tiekerk.
In 1834 deed Arent Johannes van Sminia een beroep op de populaire tuinarchitect om een park voor De Klinze te ontwerpen. Het betrof twee gedeelten; het gebied achter De Klinze en het langwerpige terrein ten westen van de oprijlaan. In het bos achter de Klinze is sinds een paar jaar een reigerskolonie aanwezig. Het bos/park bij de Klinze is 8 hectare groot.
Het park heeft in de jaren negentig van de vorige eeuw een opknapbeurt gekregen, onder andere de bruggetjes en de doorkijkjes zijn terug gebracht naar oorspronkelijke stijl.
1877-1898( 2 extra vleugels)
Gedurende bijna 120 jaar werd er op De Klinze geen baby geboren. De laatste baby was Johannes Rhala, die in 1710 het levenslicht zag. De bewoners waaronder weduwe Ida Margaretha, gevolgd door de bachelors Willem van Vierssen en Arent Johannes waren allemaal kinderloos bleven. Dit veranderde toen jonker Hector van Sminia in 1829 werd geboren. Uit zijn twee huwelijken met Catherina van Hearsma Buma en haar zus Wikje Sopia Buma worden zeven kinderen geboren, de kinderen kregen onder andere de namen; Clara, Catherina Maria Rolina, Hobbe, Maria, Wiandus Willem, en Arent Johannes zij kregen van Sminia als achter naam. Hierdoor werd besloten De Klinze met twee vleugels uit te breiden. Door die vergroting was De Klinze een enorm huis geworden met wel 40 kamers. Door de hoge onderhoudskosten zijn deze vleugels 20 jaar later alweer afgebroken. Willem van Vierssen is de enige van Sminia die van 1681 tot 1966 die geen van Sminia was, hij was wel gedeeltelijk van Sminia.
De eerste vijftig jaar van de twintigste eeuw bewoonde Hobbe van Beadt van Sminia(1874-1934) De Klinze. De heer Van Sminia was meer het type land-edel man en had een grootte reputatie met zijn Friese paarden fokkerij. Hij is vernoemd naar de eerste Van Sminia die in de Klinze woonde. De laatste eigenares was zijn dochter Freule Tjallinga die in 1966 de state verkocht waardoor een eind kwam aan drie eeuwen aan Van Sminia historie.
1966-1984
Ruim twintig jaar was de bouwondernemer Jan Martens uit Leeuwarden eigenaar van de Klinze. Hij liet de voorgevel van het huis wijzigen. De Leeuwarder architect Zuidema maakte een ontwerp dat herinnert aan de 18e eeuwse façade van weleer.
1984-nu.
In 1984 heeft De Klinze haar huidige vorm gekregen. In het voormalige koetshuis bevind zich nu hotelkamers en een onder andere een zwembad. De huidige eigenaar is de in de Haarlemmermeer geboren heer Snijders. In 1991 nam hij De Klinze over, dat sindsdien een hotel is, daar bevind zich onder andere een stal en kun je op de oprijlaan ringsteken. De Klinze heeft 17 hotelkamers, waarvan 22 luxe hotelkamer, twee state kamers, twee suites en één bruidssuite met jacuzzi. Momenteel staat de Klinze te koop.
Als je goed oplet zie je dat er meerdere keren de zelfde naam voorbij komen, bijvoorbeeld; aan het begin… het Hof van Friesland verbonden rechter, de heer Hobbe Beardt van Sminia, aan het eind… De eerste vijftig jaar van de twintigste eeuw bewoonde Hobbe van Beadt van Sminia… als je de stamboom van de van Sminia’s zie dan zie je regelmatig de zelfde namen voorbij komen, er worden veel mensen vernoemd naar elkaar. Hier is dus spraken van dat de eerste en ( op één na) laatste eigenaar van de Klinze precies de zelfde naam hadden. De heer Hobbe Beardt van Sminia vond schaatsen overigs een prachtige sport, zo won hij zilver in Leeuwarden, en hangt er nu in het friesscheepvaartmuseum een portret van de jonkheer met op zijn borst een aantal schaatsmedailles. Bron; http://www.friesscheepvaartmuseum.nl/ Bron: Informatie borden in Aldtsjerk, http://www.stinseninfriesland.nl/.
procesverslag ;De Klinze. Dit prachtige gebouw moet je verwerken in een dorpsonderzoek als je het hebt over Aldtsjerk. Dit voornamelijk omdat veel van de geschiedenis van Aldtsjerk draait om de Klinze, en dan bedoel ik voornamelijk de familie die er woonde van Sminia. Daarnaast de Klinze is een heel mooi gebouw en is er een groot stuk tuin/bos om heen dus het valt behoorlijk op. Één van de redenen dat ik het gebouw gekozen heb is dat ik mijn tante er getrouwd is, toen vond ik het er geweldig, en natuurlijk wil ik er dan nu meer over weten. Het onderzoeksproces ging vrij goed omdat er veel informatie was, er stonden bordjes met informatie bij de Klinze. Soms was het moeilijk om de informatie te ordenen en te zien wat waar bij hoorde en welke jaartallen er bij hoorde.
Maak jouw eigen website met JouwWeb